HAMLET
Masrixiyadda la magac baxday ‘The Tragedy of Hamlet, Prince
of Denmark’ ‘Masiibadii Hamlet, wiilkii boqorkii Dhenmaark’ waa masrixiyad uu allifay suugaanyahankii waynaa
ee reer Ingiriis Shakisbiir waqti lagu qiyaaso intii u dhaxaysay 1599-kii illaa
1602-dii.
Hamlet waxa ay ka mid tahay
masrixiyadaha ugu dhaadheer uguna awoodda iyo saamaynta badan suugaanta
ingiriisida. Masrixiyaddan waxa laga sameeyay filimo badan waxa ayna noqotay
qisadi labaad ee laga sameeyay filimada ugu badan marka laga yimaado qisada
caanka baxday ee Saandareela ‘Cindrella’
Hamlet waxa curiyay Wiliyam Shakisbiir ‘William Shakespeare’
oo ahaa hal-abuur, riwaayad curiye iyo jilaa u dhashay dalka Ingiriiska.
Shakisbiir waxa lagu tilmaamaa qoraaga ugu wayn afka ingiriisida ‘Greatest
writer in the English Language’ Shakisbiir waxa uu curiyay intii uu noolaa 38
masrixayadood, 154 maanso iyo laba gabay oo dhaadheer. Shakisbiir waxa uu
dhashay 26 Abril 1564-kii wuxuuna geeriyooday 13 Abril 1616kii isaga oo 52 jir
ah.
Halkan waxa aan idinku soo gudbin doonnaa Masrixiyadda Hamlet
uu u qoran qaab qiso ah isla markaasna kooban.
‘’Hamlet wuxuu ahaa inanka kali ah ee boqorkii Dhenmaarik.
Aabbihii iyo hooyadiiba aad ayuu Hamlet u jeclaa. Sidoo kale wuxuu jeclaa
Ophelia oo ahayd inanta Polonius. Polonius wuxu ka mid yahay shaqaalaha qasriga
boqorka Dhenmaarik.
Hamlet waxa uu waxbarasho u aaday Wittenberg. Isagoo maqan
ayaa loo soo sheegay in aabbihii geeriyooday. Isagoo aad u murugaysan ayuu Hamlet
yimi gurigii. Geerida aabbihii oo uu aad u jeclaa waxaa kaga naxdin badnaa
markii uu la kulmay hooyadii oo uu guursan rabo boqorkii dhintay walaalkii
‘’Hamlet adeerkii’’ Claudius. Claudius waxa uu sidoo kale la wareegay kursigii. Aad buu uga xumaaday arrinkan Hamlet sidaa darteed kama uu
qaybgalin arooskii. ‘Lagama yaabo in aan si fudud ku iloobo aabbahay,
murugadayduna waxa ay daaran tahay uun qof waayay qof uu jeclaa’ ayuu Hamlet
ugu jawaabay adeerkii Claudius mar uu wax ka waydiiyay sababta uu la murugaysan
yahay muddo ku dhow bil.
Arooskii kadib boqorkii iyo boqoradii waxa ay u baxeen
dalxiis. Hamlet kaligii ayuu ku hadhay guriga isagoo mar walba ka fikiraya isla
markaana is waydiinaya sababta degdega ah ee keentay dhimashada aabbihii.
Marnaba muu rumaysan in aabbihii mas qaniinay oo ahayd sidii loogu sheegay
isaga. Waxa mar walba maankiisa ku soo dhacaysay in adeerkii Claudius ka
danbeeyo dilka aabbihii si uu dhaxlo boqortooyada una guursado boqoradda. Balse
marnaba muu eedayn karayn ama dacwad kumuu oogi karayn adeerkii Claudius waayo
ma hayo wax caddayn ah oo muujinaya in uu aabbihii dilay.
Maalin maalmaha ka mid ah Hamlet oo kaligii fadhiya waxa u
imanaya Horatio. Horatio waa Hamlet saaxiibkii ay wax ku wada baran jireen
Wittenberg. ‘Maxaa ku keenay halkan?’, ayuu Hamlet waydinayaa Horatio. ‘Geerida
aabbahaa ayaan u imi saaxiib’ ayuu ugu jawaabayaa. ‘Waxa aan mooday in aad u
timi arooska hooyaday!’
Horatio waxa uu Hamlet u sheegay qiso cajiib ah. Waxa uu uga
sheekeeyay in isaga iyo laba ka mid ah waardiyayaasha qasrigu la kulmeen
ruuxdii aabbihii dabaqa sare ee qasriga xalay. Isla habeenimadii Hamlet waxa uu
koray xagga sare waxa uuna sugay in uu la kulmo ruuxdii aabbihii. Saqdiii dhexe
markii ay ahayd ayuu mar kali ah soo baxay ruuxdii boqorku. Hamlet waxa uu ahaa
wiil dhiiran sidaa darteed kama uu baqan oo kama cararin ruuxdii ee wuu u soo
dhawaaday oo la hadlay. Kadib ruuxdii iyo Hamlet waxa ay isku raaceen meel
sanqadh yar halkaas oo ay ruuxdii boqorku uga sheekaysay Hamlet in wixii uu ka
shikisnaa ay dhab yihiin oo Claudius dilay aabbihii. Ruuxdu
waxa ay Hamlet u sheegtay in adeerkii Claudius sun dhegta kaga shubay aabbihii
mar uu galabnimo hurday beerta qasriga.
‘Waa in aad aabbahaa u aargudaa, balse ka digtoonow in aad
dhibaato gaadhsiiso hooyadaa’ ayay ku tidhi ruuxdii kadibna way qarsoontay.
Hamlet waxa uu go’aan ku gaadhay in uu aabbihii u aargudi doono waxa uu
saaxiibadiina ku dhaariyay in ay sirtaasi ilaaliyaan. Maqalka arrintan waxa ay
Hamlet ka dhigtay sidii qof waalan oo kale. Waxa uu ka baqay in la dareemo in
lagu lammaan yahay sidaas darteed waxa uu ku marmarsooday in ay waallidiisan ay
sababtay waxyaabo kale.
Hamlet dabeecaddiisii ayaa is badashay, waxa uu noqday qof u
eeg qof waalan isla markaasna u dhaqmaya si adag. Dabeecadan cusubi waxa ay sidoo kale ka
yaabisay Ophelia oo ahayd gabadhii uu jeclaa uu u naxariisan jiray isla
markaasna koolkoolin jiray. Sida adag ee uu ula dhaqmayaa waxay sababtay in ay
Ophelia u qaadato in Hamlet waashay waayo marnaba kama filayn in uu sidan u dhaqmo
isagoo hagaagsan. Ophelia waxa ay aabbaheed tustay warqad uu Hamlet u soo qoray
oo xambaarsan dhambaal jacayl ah. Laga bilaabo maalintaas qof walbaa wuxuu
aaminay in sababta Hamlet waalidiisa ka danbaysaa tahay Jacayl.
Hamlet noloshiisii waxa ay noqotay bilaa farxad. Wuxuu maqlaa
habeen walba hadalka ruuxda aabbihii isla markaana u hoggaansamaa mana garanayo
si uu u aargoosto oo uu u dilo adeerkii. Iyada oo ay arrini sidaa tahay ayay
koox riwaayadaha matashaa maalin yimaaddeen Qasriga boqortooyada. Hamlet markii
uu la kulmay kadib waxa uu ka codsaday in ay riwaayad u jilaan. Riwaayaddu waxa
ay ku saabsanayd nin haysta boqortooyo oo nin ay isku dhawyihiin ku dilayo
beertiisa kadibna dhaxlayo boqortooyadiisa iyo gabadhiisaba.
Waxa la gaadhay waqtigii riwaayadda la soo bandhigi lahaa
waxa goob qasriga ka mid ah isugu yimi boqorkii, boqoradii, hamlet,
saaxiibaddii iyo dhammaan shaqaalihiii qasriga. Markii riwaayaddu maraysay
intii boqorka la dilayay ayuu boqorkii dhagarqabaha ahaa adkaysan kari waayay
kadib ka cararay goobtii. Hamlet inta uu asxaabtiisii ku jeedsaday ayuu ku
yidhi ‘Hadda ayaan xaqiiqsaday in ruuxdii aabbahay run ii sheegaysay waayo
Claudius sidan ugamuu gubteen daawashada riwaayaddan haddii uu yahay qof aan
waxba galabsan’
Markii boqorkii qolkiisii soo gaadhay wuxu ku amray
boqoraddii in ay u tagto Hamlet oo la soo hadasho, sidoo kale wuxuu ka daba
diray Polonius si uu soo dhagaysto sheekadooda isagoo is qarinaya. Polonius
wuxuu ku dhuuntay daaha qolka ay boqoradda iyo Hamlet ku wada hadlayeen. Hamlet
waxa uu si arxan darro ah ugu qayliyay hooyadii illaa ay ooyday. Polonius wuu
is hayn kari waayay oo ooyay.
Hamlet wuu maqlay waxa daaha hoostiisa ka ooyaya
kadib wuxuu mooday boqorkii. Inta uu seeftii galka ka saaray ayuu dilay
Polonius.
Boqorkii markii uu ogaaday waxa uu boqoradii ku yidhi ‘Hamlet
wuu waashay, waa in aan u dirnaa England’ waana loo diray. Hamlet waxa la
geeyay maxkamad halkaas oo uu ku jiray muddo. Waqti kooban kadib Hamlet waxa usuuro gashay in uu
soo baxsado oo ku soo laabto gurigii boqorka. Markii uu yimid gurigii wuxu la
kulmay arrin murugo leh. Ophelia oo uu aad u jeclaa kadib markii ay wayday
aabaheed, Hamletna ay wayday sidoo kale waxaa ku dhacay murugo badan taas oo
sababtay in ay meelahaa iska marmarto kadibna la helay maalin iyada oo biyo ku
dhexdhacday oo dhimatay.
Geerida Ophelia
waxa ka soo qayb galay Laertes, Ophelia walaalkeed. Laertes aad buu uga xumaa
geerida ku timi walaashii oo aad u jeclaa. Hore wuxuu u waayay aabbihii oo uu
gacanta ku dilay Hamlet maantana Ophelia oo Hamlet dartii u dhimatay. Cadaawad
xun ayuu u qaaday Hamlet sidaa darteed aad buu u cadhooday markuu Hamlet
geerida ku arkay. Hamlet cafis ayuu ka
dalbaday Laertes balse boqorkii ayaa inta uu kacay ka sheekeeyay sidii Hamlet u
dilay Polonius, Laertes aabbihi. Laertes seeftiisii oo sumaysan ayuu la soo
baxay sidoo kalena Hamlet. Dagaal goob joog loo wada yahay ayaa ka dhex dhacay
Hamlet iyo Laertes.
Boqorku waxa uu sii diyaariyay khamri uu ku daray sun si
haddii uu Hamlet guulaysto u siiyo oo uu dhinto. Si xun ayay u dagaalameen
Hamlet iyo Laertes. Labadooduba dhulka
ayay ku dhaceen seefihiina sidoo kale way ka dhaceen. Seefihii way u kala
badalmeen oo seeftii Laertes ee sunta lahayd waxay gacanta u gashay Hamlet. Mar
kali ah ayuu la helay Hamlet seeftii oo ka dhex saaray Laertes.
Markii uu dhulka ku dhacay Laertes waxa la arkay boqoradii oo
dhulka ku dhacday oo dhimatay kadib markii ay cabtay iyada oo aan ogayn
khamrigii sunta lahaa ee Hamlet loogu talo galay. Hamlet iyo boqorkiiba aad bay
uga xumaaden in ay hortooda ku dhimato boqoradii.
Ophelia way dhimatay, Polonius wuu dhintay, boqoraddii way
dhimatay, Laertes wuu dhintay, boqorkii mutaystay in uu dhintana wuu noolyahay.
Tani aad bay u cadho galisa Hamlet. Inta uu kacay ayuu seeftii suntan lahayd
dhinaca kale uga saaray boqorkii oo halkii ku dilay.
Hamlet wuu fuliyay ballantii uu u balanqaaday ruuxdii
aabbihii ee ahayd in uu u aargudo
aabbihii oo uu dilo boqorka. Hamlet-na wuu dhintay. Sidaas ayay ku dhammaatay
qisadii masiibada ahayd ee ina boqorkii Dhenmaarik.
Tixraacyo:
Edith Nesbit, Hamlet short story (Story from Shakespeare)
Turjumidda: Muna Axmed Cumar
Comments
Post a Comment